محیط زیست جهان پس از کرونا

مجله خبری روزلاگ: در این یادداشت به قلم سید علی میرزایی به موضوع محیط زیست جهان پس از کرونا پرداخته شده است. در بخشی از یادداشت آمده است: اگر ما از خواب غفلتی که در ان غوطه ور شده ایم بیدار نشویم، دیپلماسی محیط زیست را تقویت نکنیم در فازهای بعدی بیماری و بیماری های مشابه بشدت شکننده خواهیم بود! با ما همراه باشید:

سید علی میرزایی: بیماری جدید کرونا ویروس در دسامبر ۲۰۱۹م، از ووهان چین شناسایی و به مرور جامعه جهانی را در بر گرفت و کشور ما علیرغم این پیش زمینه تاریخی غنی در داشتن ادبیات بهداشت در زندگی فردی و اجتماعی از آسیب های این بیماری مصون نماند و اگر آنچه علم و دانش محیط زیستی که بر آن واقف هستیم و در میان زندگی روزمره و تاریخ ما به فراموشی سپرده شده است می بود و اهمیت می دادیم قطعاً با آمارهای دهشتناک کشته و مبتلای به این بیماری مرموز حداقل بصورت کثیر مواجه نبودیم، چه اینکه مراقبت های بهداشتی ضامن اصلی مسلح شدن در مقابل این بیماری مخوف ناشناخته است که از آن به عنوان ویروس تاج دار اسم برده می شود و برخی کشورها با علم به این موضوع خودکنترلی بی مانندی را نشان دادند.

ما با درس آموزی از این بیماری مخوف ناچاریم به طبیعت برگشته و به آن احترام بگذاریم. همان که پیشینیان سلف ما آنرا مقدس می دانستند و به حدی که به توتم پرستی متهم می شدند. ما موظفیم مروری بر کتاب ردپای اکولوژیکی ما: کاهش تأثیر انسان بر زمین (۱۹۹۵)؛ نوشته ماتیس وکرناگل و ویلیام ریز در دانشگاه بریتیش کلمبیا، داشته باشیم.

ما معتقدیم کرونا (ویروس تاج دار) که هسته ی آن متشکل است از مواد ژنتیکی و بیرون آن تشکیل شده از یک لایه ی پروتئینی تاجی شکل که معتقدیم بر مبنای آیه ۷۳ سوره حج (ای مردم خدا مثلی زده بشنوید آن را ؛کسانی که غیر خدا را می خوانند هرگز نمی توانند پشه ای خلق کنند اگرچه همه علمشان را روی هم بگذارندواگر پشه ای پیزی از آنها بستاند قادر به پس گرفتن آن نیستند. مطالبه کننده و مطالبه گر هر دو ضعیف هستند) چیزی نیست لیکن ضعف او در قبال ضعف ما که تا این تاریخ بشر نتوانسته برای آن جز ملاحظات سطحی پیشگیرانه چاره ای بیندیشد را بشناسیم و بدانیم که ان الله لا یغیر ما بقوم حتی یغیرو ما بانفسهم. (خداوند سرنوشت هیچ قومی را دگرگون نمی کند مگر خود به دست خود اقدام به چنین کاری نمایند.)

ماتیس وکرناگل و ویلیام می گویند: برای اولین بار، از شروع دوره کشاورزی و امکان اسکان ثابت جغرافیایی بشر در دوازده هزار سال قبل، فعالیت اقتصادی بشر در مقیاس جمعی قادر به جایگزینی نظامها و فرآیندهای بیوفیزیکی جهانی به گونه ای شده است که هم پایداری اکولوژیکی جهانی و هم امنیت ژئوپولتیکی را به مخاطره انداخته است. اسناد تجربی نشان می دهند که اقتصاد انسانی در حال تسلط بر اکوسفر است.

موج فزاینده رشد جمعیت به همراه مصرف رو به تزاید فردی موجب شده تا مطالبات انسان ها در عرصه سیاره خاکی بیش از مقتضیات طبیعی آن باشد. صنعتی شدن جوامع و افزایش مهاجرت به شهرها نیز باعث افزایش روند تصرف منابع طبیعی زمین و استفاده روزافزون از آنها شده است. در چند دهه اخیر این رشد که با شیب صعودی نسبتاً ثابتی حرکت می کرد، به میزانی رسیده که حتی از ظرفیت اکولوژیکی کره زمین نیز بیشتر شده است.

در اواسط دهه ۱۹۸۰م، ردپای اکولوژیکیِ انسان بر روی زمین، که بیانگر میزان استفاده افراد از منابع مصرفی است، از ظرفیت کره زمین بیشتر شده است و سال به سال نیز این ردپا بیشتر می شود. امروزه جمعیت زمین از هر زمان دیگری بیشتر است، با اینکه تعداد ساکنان زمین همچنان رو به زیاد شدن دارد، اندازه سیاره ای که بر آن زیست می کنیم، ثابت است. افزایش جمعیت آینده می تواند موجب تنزل و تهی ساختن آتی منابعی چون خاک سطحی، آب زیرسطحی، و پوشش جنگل شود، و منابع قابل دسترس هر نفر را نیز کاهش دهد. در حال حاضر، تعداد جمعیت و نیز سرانه مصرفِ انسانها در حال افزایش است، در حالی که تمام حوزه های مربوط به زمین های تولیدی و موجودی سرمایه طبیعی ثابت و یا در حال کاهش است.

ما با توجه به این امتحان عجیب و بنیان کن الهی که دست هر پست دکترای عرصه های علوم زیستی و پزشکی را بست و همه را عاجز کرد و آمار ها گواه آن است که هزینه های ترلیارد دلاری برای همه ی کشورها در همه ی حوزه های سیاسی، امنیتی، اجتماعی، اقتصادی، بهداشت و محیط زیست به بار آورد و بی شک احصاء خسران آن سال ها گریبان جوامع را خواهد فشرد نیاز داریم رویکردهای زیست محیطی خود را اصلاح کنیم. زمان آن رسیده در این امر مهم اکولولوژیک اندیشه کنیم از خود بپرسیم تجربه بیماری سارس و مرس نشان داد که کرونا ویروس عقبه ی این دو بیماری است و اگر ما از خواب غفلتی که در ان غوطه ور شده ایم بیدار نشویم، دیپلماسی محیط زیست را تقویت نکنیم در فازهای بعدی بیماری و بیماری های مشابه بشدت شکننده خواهیم بود.

نویسنده: سید علی میرزایی. کارشناس ارشد جغرافیای سیاسی و دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت دولتی – مدیریت تحول، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.

(Seyyed.ali.mirzaei1365@gmail.com)

منبع: مجله خبری روزلاگ (roozlog.com)
استفاده از مطالب مجله خبری روزلاگ با ذکر منبع (www.roozlog.com) بلامانع است.