مجله خبری روزلاگ: در این مقاله به قلم کلثوم تیموری به بررسی اثرات توسعه گردشگری بر محیط زیست از طریق انتشار کربن دی اکسید پرداخته شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که رشد چشمگیر گردشگری می تواند برکات فراوانی داشته باشد و به رشد اقتصادی منطقه گردشگر پذیر کمک نماید؛ اما از سوی دیگر، توسعۀ گردشگری ممکن است به افزایش انتشار کربن دی اکسید منتج شده و اثرات نامطلوب شدیدی بر محیط زیست داشته باشد. متن کامل مقاله را در ادامه مطالعه بفرمایید:
ارزیابی فرضیه منحنی کوزنتس محیطی (EKC) در بررسی اثرات توسعه گردشگری بر محیط زیست از طریق انتشار کربن دی اکسید
کلثوم تیموری: رشد چشمگیر بخش گردشگری در بسیاری از کشورها به رشد اقتصادی آنها در دهه‌های گذشته کمک زیادی کرده است. با این حال توسعه گردشگری ممکن است منجر به افزایش انتشار کربن دی اکسید (CO2)، به ویژه در بیشتر کشورهای در حال توسعه شود. بنابراین توسعه صنعت گردشگری میتواند اثرات نامطلوب شدیدی بر محیط زیست داشته باشد.
گردشگری طی چند دهه گذشته رشد قابل توجهی را تجربه کرده و به یکی از بزرگترین صنایع در اقتصاد کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه تبدیل شده است. علیرغم درگیریهای داخلی و بین المللی مختلف، آشفتگیهای سیاسی، فعالیتهای تروریستی، بلایای طبیعی، بیماریهای همه گیر، بحرانهای انرژی و مشکلات اقتصادی در بسیاری از نقاط جهان، پیش بینی شده است که تعداد گردشگران به ۸/۱ بیلیون نفر در سال ۲۰۳۰ برسد. گردشگری تأثیرات مثبت غیر مستقیم فوق‌العاده‌ای همچون پرداختها، بهبود استانداردهای زندگی شهروندان، انباشت ذخایر ارزی، افزایش تولید کالا و خدمات، افزایش درآمدهای دولت در قالب سود و مالیات بر بسیاری از اقتصادهای ملی دارد. علاوه بر این، این بخش با انتقال درآمد منجر به همگرایی از کشورهای توسعه یافته به کشورهای در حال توسعه میشود. بنابراین، گسترش صنعت گردشگری به عنوان موتور توسعه اقتصادی در سراسر جهان در نظر گرفته میشود. در حالی که گردشگری اثرات اقتصادی بسیار مثبتی دارد، اما ممکن است اثر نامطلوبی بر محیط زیست به شکل انتشارکربن دی اکسید ( CO2) در سطح ملی و بین‌المللی داشته باشد، زیرا بیشتر فعالیتهای گردشگری به مصرف انرژی مستقیم از سوخت‌های فسیلی یا به طور غیرمستقیم از برق نیاز دارد. به عنوان مثال، طبق گزارش سازمان جهانی گردشگری، گردشگری مسئول ۵ درصد از انتشار CO2 در جهان است، به ویژه از طریق حمل و نقل، اقامتگاه و سایر فعالیتهای مرتبط با گردشگری.
با اذعان به اینکه روندهای افزایشی در توسعه گردشگری و فعالیتهای اقتصادی رو به رشد میتواند منجر به افزایش آسیبهای زیست محیطی شود، محققان بسیاری تحقیقاتی را در مورد تخریب محیط زیست از طریق انتشار دی اکسید کربن (CO2) انجام دادهاند. در آغاز قرن بیست و یکم، گاسلینگ (Gössling) اولین کسی بود که با روش اندازه گیری سیستماتیک انتشار CO2 از بخش گردشگری را مورد بررسی قرار داد. بعدها، همراه با او، بسیاری از محققان استدلال کردند که استفاده بیشتر از منابع طبیعی، سرمایه گذاری در صنعت گردشگری و مصرف انرژی در طول فعالیتهای گردشگری مانند پذیرایی، اقامت و حمل و نقل، محیط را آلوده میکند؛ تعداد قابل توجهی از مطالعات به این نتیجه رسیدند که توسعه گردشگری ممکن است منجر به افزایش انتشار CO2، به ویژه در بیشتر کشورهای در حال توسعه شود. بنابراین توسعه صنعت گردشگری میتواند اثرات نامطلوب شدیدی بر محیط زیست داشته باشد. اثرات زیست‌محیطی ناشی از گردشگری اجتناب‌ناپذیر است، زیرا بیشتر فعالیتهای مرتبط با گردشگری شامل مصرف انرژی از سوخت‌های فسیلی است، بنابراین منجر به انتشار مقدار قابل توجهی CO2 میشود. گردشگری یک محرک مهم برای مصرف انرژی و در نتیجه تغییرات آب و هوایی جهانی است؛ فعالیت های توریستی (مانند سفر هوایی) انرژی بیشتری نسبت به جاذبه های توریستی (مثلا موزه ها یا مراکز تجربه) مصرف میکنند. سفرهای هوایی در مقایسه با سایر اشکال حمل و نقل مرتبط با اوقات فراغت بیشترین تأثیر را بر مصرف انرژی و انتشار CO2 در جهان در داشته است.
با این حال، برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد استدلال میکند که گردشگری با مدیریت خوب میتواند نقش مثبتی در رابطه با محیط زیست از طریق ترویج استفاده از فناوری و حمل و نقل دوستدار محیط زیست داشته باشد و به حفاظت از محیط زیست کمک کند. بنابراین، گردشگری میتواند راهی برای افزایش آگاهی در مورد پادمان‌های زیست محیطی و کار به عنوان ابزاری برای تأمین مالی تلاش‌هایی باشد که علیه تخریب محیط‌زیست کار میکنند. گردشگری اثرات اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی- فرهنگی اجتناب ناپذیری بر مقاصد مرتبط دارد. برای حفظ توسعه گردشگری، درک این تأثیرات و روابط متقابل آنها بسیار مهم است. به ویژه، در حالی که گردشگری تأثیر مثبتی بر رشد اقتصادی دارد (به عنوان مثال، درآمد و اشتغال بالاتر)، و بالعکس، میتواند اثرات زیست محیطی منفی نیز داشته باشد. تئوری اقتصاد گردشگری استدلال میکند که رشد توریسمی ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که گردشگری از طریق سرریزها و سایر عوامل خارجی تأثیر محرکی بر اقتصاد داشته باشد. گردشگری نه تنها سهم مثبت مستقیمی در توسعه صنایع مرتبط با گردشگری دارد، بلکه تأثیرات غیرمستقیم اما قابل توجهی بر توسعه سایر صنایع نیز دارد. صنعت گردشگری علاوه بر کمک به رشد تولید ناخالص داخلی سرانه، به سرمایه گذاری در زیرساختها و توسعه سرمایه انسانی کشورها نیز کمک میکند. رشد اقتصادی باعث افزایش درآمد گردشگری میشود وقتی یک کشور توسعه سریع اقتصادی را تجربه میکند، زیرساخت های گردشگری، آموزش و ایمنی در آن کشور بهبود مییابد، که ممکن است پس از آن جذب گردشگران بین المللی بیشتر شود.
رابطه بین گردشگری و انتشار CO2 در بلندمدت نشان میدهد که فعالیتهای گردشگری بین‌المللی بالاتر ممکن است منجر به تخریب محیط‌زیست شود. کشورهایی که بیش از ظرفیت زیستی موجود خود مصرف میکنند از نظر ردپای اکولوژیکی مبتنی بر مصرف، سیاست گذاران باید توجه ویژهای به آن داشته باشند.
فرضیه منحنی کوزنتس محیطی (EKC)، ارتباط بین آلاینده های مختلف محیطی و درآمد سرانه با سطوح مختلف توسعه اقتصادی را نشان میدهد این منحنی بیان میکند: در حالی که اثرات منفی زیست محیطی در مراحل اولیه توسعه اقتصادی به طور قابل توجهی افزایش مییابد، انتشار گازهای گلخانه ای متعاقبا کاهش می یابد، که حاکی از بهبود کیفیت محیطی است. منحنی کوزنتس محیطی (EKC)، نشان میدهد که پس از رسیدن به یک نقطه آستانه، تأثیر گردشگری بر انتشار CO2 به طور قابل توجهی کاهش مییابد و این کاهش در کشورهای توسعه یافته بسیار بیشتر از کشورهای در حال توسعه خواهد بود. بر اساس این شواهد، ما استدلال میکنیم که اگر کشورهای توسعه‌یافته سیاستهای موثرتری مرتبط با گردشگری را اجرا کنند، این سیاست‌ها به کنترل قابل توجهی انتشار CO2 ناشی از گردشگری کمک میکند. به عبارت دیگر، فرضیه EKC نشان میدهد که یک رابطه U شکل معکوس بین رشد اقتصادی و محیط زیست وجود دارد. برخی مطالعات ادعا میکند که اجرای گردشگری پایدار یا اکوتوریسم لزوماً منجر به افزایش انتشار CO2 نمیشود، اما میتواند حتی آنها را کاهش دهد. بر اساس گزارش سازمان جهانی گردشگری و برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد، اجرای طرحهای توسعه گردشگری پایدار با استفاده از انرژی های پاک بیشتر و فناوری انتشار کمتر می تواند تا حد زیادی انتشار CO2 را کاهش دهد. بنابراین، ما به سیاست گذاران کشورهای در حال توسعه توصیه میکنیم که برای ترویج سیاستهای گردشگری کارآمدتر و دوستدار محیط زیست، در نتیجه کاهش انتشار CO2، از کشورهای توسعه یافته پیروی کنند و از آنها یاد بگیرند. با انجام این کار، هم کشورهای توسعه یافته و هم کشورهای در حال توسعه میتوانند از اثرات مثبت اقتصادی گردشگری بهره مند شوند و در عین حال از بسیاری از اثرات منفی آن جلوگیری کنند.
افزایش سرمایه گذاری های گردشگری پایدار نه تنها فعالیت های گردشگری را تقویت می کند، بلکه انتشار CO2 مرتبط با گردشگری را نیز کاهش می دهد. از این رو،گنجاندن شاخص سرمایه گذاری گردشگری پایدار در مدل اثرات زیست محیطی میتواند درک ما از میزان تأثیرات آن بر انتشار CO2 را افزایش دهد. همچنین استفاده از سیاست های سازگار با محیط زیست را در فعالیت های گردشگری (مانند ارتقای آگاهی اجتماعی از جمعیت مقاصد گردشگری و گردشگران، مکانیسم های کنترلی شامل ترویج/تشویق به رعایت قوانین و جریمه برای اثرات منفی میتواند به کاهش انتشار کربن دی اکسید کمک کند.
نویسنده: کلثوم تیموری کارشناسی ارشد فیزیک پزشکی
منبع: مجله خبری روزلاگ (roozlog.com)
استفاده از مطالب مجله خبری روزلاگ با ذکر منبع (www.roozlog.com) بلامانع است.